Chó (Danh pháp khoa học: Canis lupus familiaris hoặc Canis familiaris; Chó và sói xám thuộc nhóm chị em, Ông phân loại loài chó nuôi là Canis familiaris (Linnaeus, 1758) và trong trang kế tiếp về một loài riêng biệt, ông phân loại chó sói là Canis lupus (Linnaeus, 1758). Trong cuốn sách Mammal Species of the World, phiên bản thứ ba năm 2005, nhà động vật học W. Christopher Wozencraft liệt kê sói Canis lupus và các phân loài hoang dã, cũng đề xuất thêm hai phân loài khác, tạo thành nhóm chó cưng. Phân loài đầu tiên là familiaris, được Linnaeus đặt tên vào năm 1758, và phân loài thứ hai là dingo, được Meyer đặt tên vào năm 1793. Wozencraft cũng cho rằng hallstromi (chó hát New Guinea) là một tên khác của dingo. Ông dựa vào nghiên cứu về ADN mitochondria như một trong những căn cứ để đưa ra quyết định này. Có một số tranh cãi trong cộng đồng nhà động vật học về việc bao gồm cả familiaris và dingo trong nhóm "chó cưng".
Một hội thảo diễn ra năm 2019, do Canid Specialist Group thuộc Ủy ban Công bằng Sinh vật Công bằng của IUCN tổ chức, xem dingo và chó hát New Guinea là chó hoang Canis familiaris, do đó không đánh giá chúng trong Danh sách đỏ IUCN các loài bị đe dọa.
Tiến hóa
thumb|Vị trí của các răng cắt thịt của chó; răng cắt thứ tư ở hàm trên trùng với răng mọc đầu tiên ở hàm dưới, hoạt động giống như lưỡi kéo
Thuần hóa
Một con chó được thuần hóa được tìm thấy ở Oberkassel, Bonn, Đức, được xem là hóa thạch chó cổ nhất đã được chấp nhận. Các chứng cứ về ngữ cảnh, đồng vị, di truyền và hình thái cho thấy con chó này không phải là một con sói địa phương. Nó đã chết cách đây 14.223 năm và được tìm thấy được chôn cùng với một người đàn ông và một người phụ nữ. Cả ba người được rắc phấn màu đỏ hematite và chôn dưới những khối bazan lớn, dày. Con chó đã mất vì mắc phải bệnh cảm cúm chó. Mặc dù đã có mô tả về hóa thạch của các con chó thời kỳ cổ từ cách đây 30.000 năm, nhưng việc phân biệt chúng là chó hay sói vẫn gây tranh cãi do sự đa dạng hình thái giữa các con sói trong thời kỳ Pleistocen muộn. trong thời kỳ của người săn bắn trước thời kỳ nông nghiệp. và sói hiện đại là họ hàng gần nhất của chó. Trong suốt nhiều năm, những câu hỏi xoay quanh việc chó được thuần hóa lần đầu ở đâu và khi nào đã gặp nhiều khó khăn cho các nhà khoa học. Tuy nhiên, dữ liệu di truyền cho thấy quá trình thuần hóa chó đã bắt đầu từ khoảng 25.000 năm trước đây, trong một hoặc nhiều quần thể sói tại châu Âu, vùng Bắc Cực cao hoặc Đông Á. Một nghiên cứu vào năm 2021 cũng chỉ ra rằng chó đã được thuần hóa ở Siberia cách đây khoảng 23.000 năm bởi người Siberia Bắc cổ đại, sau đó lan rộng từ phía đông sang châu Mỹ và từ phía tây qua châu Á. hành và tỏi, cũng như nhiều loài thực vật và chất liệu có thể gây ngộ độc khác. Các dấu hiệu ngộ độc có thể là nôn mửa nhiều, ngất hoặc thậm chí tử vong.
Trong văn hóa
Một miếu thờ chó ở [[Miền Bắc (Việt Nam)|miền Bắc Việt Nam]]
Trong văn hóa tâm linh của một số dân tộc, chó là con vật thân thiết gắn bó thủy chung với người chủ nói riêng và con người nói chung, những đặc tính của chó được tôn vinh, thậm chí có nơi chó được thờ cúng tại các đền thờ, miếu mạo. Theo một nhà dân tộc học người Nga, tục thờ chó khá phổ biến ở nhiều dân tộc trên thế giới, và có ở hầu khắp thần thoại các dân tộc ở Đông Nam Á lục địa. Ban đầu tục này xuất phát từ các dân tộc chăn nuôi gia súc khu vực Tây Nam Á, với vai trò canh giữ đàn gia súc. Sau đó có thể người Ấn–Âu từ thời đồng thau đã mang vào Đông Á truyền thống chăn nuôi cùng với tín ngưỡng thờ chó. Trong thần thoại vùng Địa Trung Hải và Cận Đông, hình tượng chó, kẻ canh giữ gia súc đã sớm chuyển thành kẻ canh giữ thế giới âm phủ.
Văn hóa về chó trong nghệ thuật đã có niên đại hàng ngàn năm khi chó được vẽ tại tường trong các hang động. Việc miêu tả chó trở nên tinh vi hơn khi nhiều giống được phát triển và quan hệ giữa người và chó phát triển. Những cảnh đi săn phổ biến trong thời Trung Cổ và Phục Hưng. Chó được phác họa để biểu tượng cho sự dẫn dắt, bảo vệ, lòng trung thành, trung tín,, tin tưởng, quan tâm và yêu thương.
Trong đời sống
nhỏ|phải|Hình ảnh quen thuộc của một con chó giữ nhà
Thuật từ "chó nhà" (tiếng Anh: domestic dog) bao gồm cả chó nuôi và chó hoang. Từ chó trong tiếng Anh, "dog" xuất phát từ một từ tiếng Anh cổ docga, nghĩa là "một giống chó mạnh" (powerful dog breed). Thuật ngữ này cũng có thể bắt nguồn từ *dukkōn (một từ tiếng Proto-Germanic), viết trong tiếng Anh cổ là finger-docce ("finger-muscle"). Piotr Gąsiorowski từng gợi ý rằng từ tiếng Anh cổ docga thực chất xuất phát từ một tính từ tiếng Anh cổ chỉ màu sắc dox.
Chó còn được dùng huấn luyện đặc biệt để hỗ trợ trong công việc của cảnh sát và quân đội (gọi là cảnh khuyển hay chó nghiệp vụ). Ngoài ra, trong Chiến tranh thế giới thứ hai, chó chống tăng còn được Quân đội Liên Xô để chống lại xe tăng Đức vào các năm 1941–1942.
Chó nổi tiếng
Con chó đầu tiên được đưa vào không gian là con Laika của Liên Xô trong chuyến bay năm 1957. Laika đã chết vì đau tim trong chuyến bay, xác của nó đã bị bốc cháy cùng con tàu khi rơi vào bầu khí quyển. Ở Philipines, một chú chó tên Kabang đã bị mất mõm vì cứu con gái và cháu gái của chủ. Nó trở nên nổi tiếng cũng nhờ hành động dũng cảm đó. Ngoài hai chú chó đã nói trên, chú chó Hachikō (1924 - 1935) của Nhật Bản cũng là một biểu tượng của sự trung thành trên toàn thế giới khi nó đứng ở sân ga đợi chủ đến 10 năm.
Thịt chó
Thịt chó là một món ăn thông thường tại một số nước châu Á như Hàn Quốc, Trung Quốc, Việt Nam, nó vừa có tính cách bình dân lại vừa được xếp vào hàng đặc sản.Theo quan niệm ở một số địa phương Việt Nam thì thịt chó còn là món ăn giải xui. Tuy nhiên, tại nhiều quốc gia Tây phương và Hồi giáo, việc giết chó làm thịt và ăn thịt chó (và mèo) được coi là tàn bạo và bị cấm.
Tại Việt Nam, chó dùng làm thịt thường là chó cỏ không phải là "chó cảnh", "chó Tây", vì theo đánh giá thì hai loại đó vừa đắt vừa không ngon. Thịt chó ngoài việc cung cấp thực phẩm còn có một giá trị y học nhất định theo quan niệm người Á Đông (trừ Nhật Bản). Thịt chó theo Trung y có vị mặn, tính ấm và có rất nhiều chất đạm. Theo công văn Cục Thú y ban hành vào ngày 23.1.2014, chỉ riêng tại Việt Nam, hàng năm ước tính có khoảng 5 triệu cá thể chó bị giết phục vụ cho nhu cầu tiêu thụ thịt.
👁️
25 | ⌚2025-09-03 20:58:28.584
Mua hàng tại Shopee giảm thêm 30%
**Chó Phú Quốc** là một loại chó riêng của đảo Phú Quốc, Việt Nam. Nó có đặc điểm phân biệt với các loại chó khác là các xoáy lông ở trên sống lưng. Nó là
**Chó** (Danh pháp khoa học: _Canis lupus familiaris_ hoặc _Canis familiaris_; Chó và sói xám thuộc nhóm chị em, Ông phân loại loài chó nuôi là _Canis familiaris_ (Linnaeus, 1758) và trong trang kế tiếp
**Thịt chó**, còn được gọi là **thịt thơm**, là thịt có nguồn gốc từ chó. Trong lịch sử, việc tiêu thụ thịt chó đã được ghi nhận ở nhiều nơi trên thế giới. Vào thế
**Chợ Bến Thành** là một ngôi chợ nằm tại phường Bến Thành, Thành phố Hồ Chí Minh. Chợ được khởi công xây dựng từ năm 1912, hình ảnh đồng hồ ở cửa nam của ngôi
**Chó dại** hay là những con chó nhà bị mắc bệnh dại, có biểu hiện các triệu chứng phát bệnh dại và thường tấn công (cắn) và gây ra tử vong cho con người vì
**Chợ Rồng Ninh Bình** là chợ đầu mối giao thương hàng hóa trên địa bàn tỉnh Ninh Bình và khu vực. Đây là chợ có quy mô cấp I, nằm cạnh quốc lộ 10 thuộc
**Chó chăn cừu Đức** (còn gọi là chó **Alsace**), () là một giống chó kích cỡ lớn, xuất xứ từ Đức. Tại Việt Nam, giống chó này được gọi là **chó Berger (béc-giê **hay** bẹc-giê)**,
[[Chợ Bến Thành ở (Thành phố Hồ Chí Minh)]] **Chợ Việt Nam** là nơi diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa và dịch vụ bằng tiền tệ hoặc hiện vật trên
thế=|nhỏ|250x250px|Một con chó Dingo hốc hác cho thấy bàn chân màu trắng thông thường của nó. **Chó Dingo** (_Canis familiaris, Canis dingo,_ _Canis familiaris dingo_ hay _Canis lupus dingo_) là một loài chó hoang trong
nhỏ|phải|Chợ nông sản Darajani nhỏ|phải|Chợ nông sản Ugunja **Chợ nông sản** hay còn gọi là **chợ đầu mối nông sản** là một loại chợ chuyên bày bán, kinh doanh các sản phẩm để nhà nông
nhỏ|phải|Một con [[chó chăn cừu Đức, một giống chó nổi tiếng với hành vi cắn người.]] **Chó cắn** là những cuộc tấn công mà chó gây ra cho con người hoặc các động vật khác.
**Chó đốm** hay còn gọi là **chó Dalmatian** (tiếng Croatia: Dalmatinac, Dalmatiner) là một giống chó nhà có nguồn gốc từng vùng Dalmatia (một phần của lãnh thổ Croatia), nơi mà giống chó này được
Trong nét văn hóa và tâm linh của một số dân tộc, **chó** là động vật thân thiết gắn bó từ rất lâu đời với người chủ nói riêng và con người nói chung, những
thumb|right|Tsukiji nhìn từ [[Shiodome, Minato, Tokyo (2018)]] , tên đầy đủ là , thuộc Cục Nội vụ Công nghiệp và Lao động Tokyo, là chợ bán buôn cá và hải sản lớn nhất thế giới
nhỏ|phải|Một con chó săn bắt to khỏe thuộc dòng chó bò **Chó săn** là những giống chó nhà hoặc các nhóm chó, dòng chó, cá thể chó bất kỳ được lai giống, huấn luyện, đào
nhỏ|phải|Một con chó làm cảnh thuộc giống [[chó Chow chow]] nhỏ|phải|Một chú chó cảnh dễ thương **Chó cảnh** hay còn gọi là **chó kiểng**, **chó cưng** là những loài chó được nuôi để làm cảnh.
nhỏ|phải|Một con chó hoang đang cắn một con gà **Chó hoang** (hay còn gọi là **chó thả rông**, **chó chạy rông**, **chó đi lạc**, **chó đi hoang** hoặc **chó đường phố**) là những con chó
**Chó chống tăng** ( _sobaki-istrebiteli tankov_ hoặc _protivotankovye sobaki_; hay _Hundeminen_, "mìn chó") là những con chó được huấn luyện để có thể mang thuốc nổ đến chỗ xe tăng, phương tiện chiến đấu bọc
nhỏ|phải|Một con chó vàng Việt Nam ở Lào Cai. nhỏ|phải|Một con chó vàng mũi đen ở Việt Nam. **Chó cỏ** hay **chó ta**, **chó nội** (để phân biệt với các giống chó ngoại) **chó mực**,
nhỏ|phải|Một con chó săn nòi Tây Ban Nha **Chó săn nòi** (_Hound_) là một dòng chó gồm các giống chó thuần chủng được lai tạo để phục vụ cho việc săn bắt, chó săn nòi
Bản **Sonata cho dương cầm số 2** cung Si giáng thứ, Op. 35, là một bản sonata cho dương cầm gồm bốn chương của nhà soạn nhạc người Ba Lan Frédéric Chopin. Chopin hoàn thành tác phẩm
thumb|Video cảnh chợ đêm ở [[Hoa Liên, đông Đài Loan]] **Chợ đêm ở Đài Loan** là để chỉ các chợ đêm hoạt động tại Đài Loan, trong các khu vực đô thị hay ngoại ô,
phải|Hai con chó hoang ở Moskva **Chó hoang ở Moskva** phản ánh tình trạng sinh sống của những con chó hoang tại thủ đô Moskva của Nga. Trong số những con chó hoang đang sinh
nhỏ|phải|Một con chó lai **Chó ngao Ấn Độ** hay còn gọi là **chó ngao Kumaon** (tiếng Kumauni: सिप्रो कुकुर/Cypro kukur) hay cũng còn gọi là **Bulli** là một giống chó ngao có nguồn gốc từ
nhỏ|phải|Một con chó ngao Tây Ban Nha (tổng thể toàn thân) **Chó ngao Tây Ban Nha** (tiếng Tây Ban Nha: _Mastín español_/_Spanish Mastiff_) là một giống chó ngao có nguồn gốc từ Tây Ban Nha.
nhỏ|phải|Một con chó ngao Nam Phi **Chó ngao Nam Phi** (Boerboel hay BB) là một giống chó ngao có nguồn gốc từ Nam Phi. Chúng là giống chó có khả năng đi săn những con
nhỏ|phải|Một con chó Tây Ban Nha **Chó Spaniel** là một nhóm các giống chó tai dài, lông rậm có xuất xứ từ Tây Ban Nha và thường thuộc nhóm chó săn theo thể loại chó
**Chó săn vịt** (Poodle) là một giống chó săn dùng để săn các loại thủy cầm trong đó chủ yếu là vịt. Ngày nay giống chó này được lai tạo để trở thành dòng chó
nhỏ|phải|Một con chó trong lực lượng hải quân Mỹ. **Malinois** là một giống chó thuộc nhóm **chó chăn cừu Bỉ** có ngoại hình khá giống chó chăn cừu Đức nhưng khác biệt với cái mõm
**Chó ngao Ý** (Cane Corso Italiano, phát âm là kha-neh kor-so [Kane kɔrso], nó cũng có ý nghĩa của vệ sĩ) còn được gọi là Mastiff Ý, là một giống chó Ý lớn, trong nhiều
**Chó báo leo cây Catahoula** là một giống chó săn có nguồn gốc ở Mỹ và được sử dụng để bảo vệ gia súc, nhà cửa, đặc biệt là bảo vệ trước loài báo sư
**Chó phốc **hay **chó Fox** hay là **chó ** **Miniature Pinscher** là một giống chó, có nguồn gốc ở Đức, được lai tạo từ giống chó sục và German Pinscher. Trong lịch sử, chó Phốc
**Chó Komondor** hay còn gọi là **chó giẻ lau** là giống chó chăn cừu của Hungary một trong những giống chó cổ xưa lâu đời và độc đáo nhất thế giới với ngoại hình đặc
**Chó sục bò** (Bull Terrier) hay còn gọi là **Bully** tức kẻ hay bắt nạt người khác là một giống chó sục được lai giống phục vụ cho những cuộc chọi chó và làm chó
**Chó ngao Brazil** (Fila Brasileiro) biệt hiệu là Fila là một giống chó ngao có nguồn gốc từ Brazil và khởi thủy từ dòng chó Ngao ở Anh, Chữ "Filar" trong tiếng Bồ Đào Nha
**Chó sục cáo lông mượt** (Smooth Fox Terrier) là một loại chó săn thuộc về nòi chó sục cáo có nguồn gốc từ Anh và được sử dụng trong các cuộc săn cáo. Chó sục
**Chó chăn cừu Kavkaz** hay **Kavkazskaya ovcharka** ( "Kovkasyan hovvashun", , "Kavkasiuri nagazi", _Arghonaq_, Tiếng Nga: ), viết tắt là **KO** là giống chó chăn cừu có nguồn gốc từ vùng Kavkaz. Đây là loại
là một giống chó quý có nguồn gốc từ tỉnh Akita, Nhật Bản. Chúng được coi là giống chó chính thức và là Quốc khuyển của Nhật Bản vì những đặc tính ưu điểm của
**Chó Akbash** (tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: _Akbaş_ nghĩa là _đầu trắng_) có nguồn gốc từ Thổ Nhĩ Kỳ, và nó chủ yếu được sử dụng như một con chó bảo vệ gia súc hoặc chó
**Chó sục lông mượt Úc** là một giống chó nhỏ của loại chó sục. Loài này đã được phát triển ở Úc, mặc dù các chủng loại và nguồn gốc của giống này giống này
**Hình tượng con sói** là một motif phổ biến trong thần thoại của các dân tộc trên toàn lục địa Á-Âu và Bắc Mỹ tương ứng với mức độ lịch sử phân bố của môi
**Chó Spitz Nhật** (chữ Nhật: 日本スピッツ/Nihon Supittsu; tiếng Anh: Japanese Spitz) là một giống chó cảnh thuộc nhóm chó Spitz có nguồn gốc từ Nhật Bản. Chó Spitz Nhật có màu lông trắng như tuyết,
**Chó ngao Anh** (English Mastiff) hay đôi khi gọi là **chó ngao** là một giống chó ngao có nguồn gốc từ nước Anh. Đây là giống chó lớn nhất thế giới về cân nặng, và
nhỏ|phải|Một con chó xoáy Nam Phi **Chó lông xoáy Nam Phi** hay còn có biệt danh là **chó săn sư tử Phi châu** (Rhodesian Ridgeback) hay hay còn gọi là chó xoáy ngược Rhodesia là
**Chó Bully Mỹ** là một giống chó có nguồn gốc từ Mỹ, chúng là hậu duệ của chó American Pit Bull Terrier, American Staffordshire Terrier và Chó bò Mỹ. Bully (biệt danh là kẻ bắt
nhỏ|phải|Một con chó nghiệp vụ của [[quân đội Mỹ, với chế độ huấn luyện bài bản, chuyên nghiệp, những con chó nghiệp vụ thuần thục có thể khống chế đối tượng ngay cú bổ nhào
nhỏ|David Oistrakh đang biểu diễn một bản concerto cho vĩ cầm năm 1960 **Concerto cho vĩ cầm** là một bản hòa tấu dành cho vĩ cầm độc tấu (đôi khi là hai hoặc nhiều hơn)
thumb|Đội chó kéo xe thumb|Chó kéo xe tại Wonder Lake **Chó kéo xe** là phương tiện giao thông quan trọng tại khu vực Bắc Cực, giúp vận chuyển và đi lại trong khu vực không
nhỏ| Chó con [[Golden Retriever ]] nhỏ| [[Chó săn chân lùn|Chó săn Basset con ]] nhỏ|Chó sơ sinh [[Chó Springer Spaniel Wales|Springer Spaniel Wales]] **Chó con** hay **cún** là một con chó ở trong giai
nhỏ|phải|Một con chó lai sói nhỏ|phải|Một con chó lai sói **Chó sói lai** (w_olf-hybrid_), **chó lai sói** (_wolfdog_) hay còn gọi là **lang cẩu**, là thế hệ chó lai được phối giống giữa chó nhà
Chó Phú Quốc