✨Đồ gốm Việt Châu

Ấm sành Việt Châu, Trung Quốc, [[Ngũ đại Thập quốc|Ngũ đại, thế kỷ 10.]] Đồ gốm Việt Châu hay đồ gốm Việt (tiếng Trung: 越州窯, Yuèzhōu yáo, Yüehchou yao, Việt Châu diêu; 越窯, Yuè yáo, Yüeh yao, Việt diêu) là một loại đồ gốm Trung Quốc, về bản chất là đồ sành silicat felspat, với trang trí đặc trưng là tráng men ngọc. Cùng thời, người ta nhận ra rằng những đồ gốm rất giống như thế đã được làm ở một số lò gốm phía bắc, và ngày nay thuật ngữ gốm kiểu Việt Châu thường được ưa chuộng hơn.

Là đồ gốm Trung Hoa tráng men tinh xảo đầu tiên không bị vấn đề độc tính từ việc tráng men, gốm Việt Châu mở đầu truyền thống cổ điển trong việc sử dụng đồ gốm Trung Hoa làm đồ đựng đồ ăn, thức uống như rượu hay trà. Thường có thân/xương mỏng và được làm tinh xảo, với các hiệu ứng tráng men tinh tế và hình dáng rất tao nhã, đồ gốm Việt Châu tạo ra xu hướng cho sở thích đối với các món đồ đơn sắc, đôi khi với trang trí chạm khắc hạn chế, giữ được tới vài thế kỷ sau đó.

Các hình dạng kín như bình hoa, nậm rượu và các đồ vật nghi lễ có thể có các bộ phận điêu khắc.

Kỹ thuật

nhỏ|Đồ gốm Việt Châu với họa tiết, thế kỷ 3, [[nhà Tấn|Tây Tấn, Chiết Giang.]] Gốm Việt Châu được nung trong các lò rồng (蛇窯/龍窯). Men của đồ sành sứ Việt Châu là men tro, được làm theo công thức dùng tro củi, đất sét và có thể có các lượng nhỏ đá vôi. Nhiệt độ nung được cho là đạt tới 1.000 °C hoặc cao hơn một chút.

Phát triển và tiến hóa

Đồ gốm Việt Châu bắt nguồn từ các lò nung gốm Việt tại miền bắc Chiết Giang, tại di chỉ Tế Nguyên gần Thiệu Hưng, trong thời cổ đại được gọi là "Việt Châu" (越州). Tên gọi của nó gắn với nước Việt thời Xuân Thu-Chiến Quốc (771-476/403 TCN).

nhỏ|Một đĩa gốm Việt Châu, [[Chiết Giang, thế kỷ 10.]] Một dạng tinh xảo của đồ gốm Việt Châu được gọi là gốm Việt màu bí truyền (秘色越器 = bí sắc Việt khí, hay 秘色青磁 = bí sắc thanh từ, nghĩa đen là "đồ gốm/sứ Việt Châu màu bí truyền") được tìm thấy ở chùa Pháp Môn có niên đại tới thế kỷ 9. Loại đồ gốm này không trang trí nhưng có bề mặt nhẵn và tráng lớp men mỏng nhạt màu, hoặc là màu xanh lục ánh vàng hay xanh lục ánh lam.

Đồ gốm men ngọc Triều Tiên được cho là chịu ảnh hưởng của đồ gốm Việt Châu từ thế kỷ 11, có màu men ánh lam nhiều hơn bằng việc sử dụng các loại men tro ít sắt và ít titania, gần với điểm eutecti lý tưởng. Tuy nhiên, người Triều Tiên cũng đã phát triển các loại men ngọc màu xanh lục ánh lam của riêng mình vào thời kỳ Cao Ly, và chúng là khác với men ngọc của đồ gốm Việt Châu.