✨Vua tiếng Việt

Vua tiếng Việt là chương trình trò chơi truyền hình do Đài Truyền hình Việt Nam sản xuất. Đây là chương trình nhằm tìm hiểu và khám phá sự phong phú, giàu có và thâm thúy của tiếng Việt qua các từ vựng, ngữ pháp, ca dao,... trong đời sống, đồng thời hướng đến gìn giữ sự trong sáng vốn có của tiếng Việt thông qua các vòng thi hấp dẫn, kịch tính. Chương trình được phát sóng vào tối thứ sáu hàng tuần từ ngày 10 tháng 9 năm 2021 trên kênh VTV3 - Đài truyền hình Việt Nam. Nghệ sĩ Xuân Bắc là người đảm nhận vị trí dẫn dắt chương trình trong suốt thời gian phát sóng.

Mùa 4 của chương trình được phát sóng từ ngày 14 tháng 3 năm 2025.

Thành phần tham dự

Thí sinh thuộc mọi lứa tuổi, mọi ngành nghề đều có khả năng tham gia chương trình này, không phân biệt quốc tịch, lứa tuổi và địa vị xã hội.

Kể từ câu thứ 4, người chơi có quyền dừng cuộc chơi bất cứ lúc nào trước khi câu hỏi tiếp theo được đưa ra để bảo toàn số tiền hiện có.

Nếu trả lời sai ở bốn câu đầu tiên, người chơi sẽ phải ra về mà không có tiền thưởng; trả lời sai từ câu thứ 5 đến câu thứ 7 sẽ ra về với 5 triệu đồng và sai ở câu cuối cùng sẽ ra về với 10 triệu đồng. Nếu vượt qua cả 8 câu hỏi, người chơi sẽ ngay lập tức trở thành "Vua tiếng Việt" và nhận phần thưởng tối đa 320 triệu đồng, đồng thời được sở hữu nhẫn thách đấu vĩnh viễn.

Cơ cấu tiền thưởng

Giải thưởng của thí sinh bắt đầu ở mức thấp nhất và sẽ tăng dần theo từng trận thắng. Nếu người soán ngôi chiến thắng vòng đặc biệt chọn tiếp tục thi đấu thì sẽ phải nhận lời thách đấu của tuần tiếp theo để tăng số tiền hiện có, và cứ tiếp tục như vậy cho đến tuần 4 với giải đặc biệt.

Trong mùa 2 và mùa 3, tùy vào việc thí sinh đã chiến thắng, thất bại hoặc dừng cuộc chơi sau vòng đặc biệt, họ sẽ được nhận mức giải thưởng tương ứng khác nhau. Mỗi lần thắng, số tiền của người tại vị sẽ tăng gấp đôi; nếu dừng chơi, thí sinh sẽ ra về với 75% số tiền hiện có, còn nếu thua sẽ được nhận 25% số tiền (trừ việc thua ở tuần 1).

Riêng mùa 4, sẽ không có luật giữ ngai vàng trong 1 tháng. Thay vào đó, chỉ cần thắng trong 1 tuần, người chơi sẽ được giải đặc biệt.

Nếu giành chiến thắng tuyệt đối trong chương trình, thí sinh cũng sẽ sở hữu nhẫn thách đấu vĩnh viễn.

Ban cố vấn

Mỗi tập phát sóng có sự xuất hiện của 3 thành viên trong ban cố vấn (2 thành viên ở mùa 2), vị trí này có thể thay đổi theo từng tập. Ngoài nhiệm vụ chấm điểm cho các câu hỏi vòng thi đặc biệt, họ còn thường xuyên đưa ra các lời giải thích cho một số nội dung (từ ngữ, thơ...) xuất hiện trong chương trình. Tất cả những người đã từng tham gia vào vị trí ban cố vấn gồm có: Phó giáo sư, tiến sĩ Phạm Văn Tình – Tổng thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam, nguyên cán bộ Viện Ngôn ngữ học Tiến sĩ khoa học Ngữ văn Đoàn Hương Nhà văn, nhà báo Hoàng Anh Tú Nhà báo Nguyễn Như Mai Nhà văn Di Li (Diệu Linh) Thạc sĩ Văn học, nhà úunghiên cứu Ngô Hương Giang Tiến sĩ Ngữ Văn Đỗ Thị Thanh Nga, công tác tại Viện Văn học Nhà báo Phan Đăng Tiến sĩ Ngôn ngữ học Đỗ Anh Vũ – công tác tại VOV, nguyên cán bộ Viện Ngôn ngữ học Nhà văn Trương Quý Nhà thơ Lữ Mai Nhà thơ Trần Hữu Việt Dịch giả Xuân Hồng Tiến sĩ Văn học Tạ Anh Thư *Tiến sĩ Văn học Nguyễn Thị Thanh Lưu

Những người chơi đạt ngôi vua

Bảng dưới đây liệt kê những người chơi đã từng giành chiến thắng trong chương trình.

Đón nhận

Nhờ nội dung mới lạ về ngôn ngữ, cùng với sự kết hợp giữa giải trí và kiến thức tiếng Việt, Vua tiếng Việt đã tạo nên sức hút đối với khán giả. Trong chương trình, người chơi phải vượt qua các câu hỏi liên quan đến ngữ pháp, từ ngữ tiếng Việt, đồng thời được thử thách khả năng phản xạ nhanh. Nhiều đề bài trong chương trình, nhất là ghép chữ thành từ, được nhiều cư dân mạng chia sẻ rộng rãi và hưởng ứng nhiệt tình. Không ít bình luận của khán giả cho biết sự phong phú và đa dạng của tiếng Việt đã khiến họ phải vò đầu bứt tai giải đố.

Theo số liệu thống kê của Kantar Media dựa trên tỷ suất lượt xem đo được tại 4 thành phố lớn là Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và Cần Thơ, chương trình có mặt trong danh sách 10 chương trình truyền hình được xem nhiều nhất tháng 09 năm 2021, tháng 10 năm 2021, tháng 11 năm 2021, tháng 12 năm 2021. Nhiều khán giả cũng đã đăng ký tham gia chương trình để thử sức với tiếng Việt, điều này chứng tỏ sức hút lớn của chương trình đối với khán giả truyền hình.

Bước sang mùa 2, sức cuốn hút của Vua tiếng Việt tăng lên khi chương trình xuất hiện người chiến thắng ở vòng đặc biệt, trở thành "vua" và chờ đón các đối thủ khác đến thách đấu. Theo Tiến sĩ ngôn ngữ Đỗ Anh Vũ - giám khảo Vua tiếng Việt, các chủ đề của chương trình vừa có tính sinh hoạt đời thường vừa có tính văn hóa, lịch sử. "Ban thư ký của chương trình đã khai thác chủ đề theo cách đa dạng để ai cũng cảm thấy được sự gần gũi và có sự am hiểu nhất định ở từng chủ đề, không bị quá xa lạ, có thể bắt nhịp được chủ đề và tham dự cuộc chơi một cách hào hứng, hết mình" - ông đánh giá. Cũng trong mùa 2, có nhiều người chơi là người nước ngoài cũng bị thu hút với những chủ đề của chương trình. Nhà văn Lữ Mai - một trong những giám khảo của chương trình - cho rằng những chủ đề đó giúp cho vốn tiếng Việt được phát huy một cách phong phú, đa dạng. "Những chủ đề này không chỉ khai phá được kho tàng của tiếng Việt mà còn đánh thức cách thức sử dụng tiếng Việt trong đời sống hiện đại" - bà chia sẻ. Với sự tham gia của người chơi là người Việt Nam và người nước ngoài ở các độ tuổi, đến từ nhiều tỉnh, thành trên cả nước, chương trình Vua tiếng Việt tiếp tục tạo sức cuốn hút, lan tỏa tinh thần tự hào và tình yêu tiếng Việt.

Tỷ suất lượt xem

Nguồn: Kantar Media, theo số liệu về 10 chương trình truyền hình có rating cao nhất trong tháng, thống kê tại 4 thành phố lớn (Hà Nội, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh và Cần Thơ).

Sự cố và tranh cãi

Tên gọi của chương trình

Tên gọi "Vua tiếng Việt" được đặt cho chương trình đã nói lên tầm quan trọng của tiếng Việt, chủ thể trung tâm trong một chương trình mang tính giáo dục về ngôn ngữ. Tuy nhiên, một số ý kiến trên mạng xã hội cho rằng việc đặt tên chương trình như vậy là không ổn, nhất là khi chỉ qua vài vòng chơi đã có thể dễ dàng xưng danh "Vua tiếng Việt". Nhiều người cũng đã đề xuất đổi tên chương trình để đảm bảo sự khiêm tốn cần thiết, tránh đao to búa lớn. Báo Lao Động trong một bài viết đã dùng từ "rất kinh" để nhận xét về cái tên của chương trình. PGS.TS Nguyễn Hữu Đạt từ Trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội nói với Dân Trí rằng, đặt tên chương trình là "Vua tiếng Việt" hoàn toàn không phù hợp bởi tên gọi này kích thích lòng kiêu ngạo vô lối, đặc biệt là với giới trẻ.

"Gọi "Vua tiếng Việt" thực ra là một kiểu câu view nhưng trong trường hợp này rất không nên vì gây phản cảm về mặt văn hóa. Ngay từ lần đầu nghe thấy tên gọi này tôi đã cảm thấy không phù hợp, không đảm bảo chất văn hóa của một chương trình truyền hình [...]. Theo tôi, chương trình nên đổi thành những cái tên dung dị, khiêm nhường hơn như "Thi tiếng Việt", "Tiếng Việt tinh hoa"... Những tên gọi này nhã nhặn, phù hợp với nội dung chương trình".

Liên quan đến từ vựng

Dù là chương trình tôn vinh tiếng Việt, "Vua tiếng Việt" đã không ít lần mắc lỗi về từ ngữ, đặc biệt là chính tả. Bên cạnh đó, việc giải thích cho một vài từ, như "càn rỡ" là "tính từ bổ ngữ cho động từ" cũng đã gây ra nhiều luồng tranh luận trong thời gian dài.

Vào ngày 2 tháng 12 năm 2024, fanpage chính thức của VTV3 đã đăng bài viết cáo lỗi về một lỗi đồ họa xảy ra trong tập 39 (ngày 29 tháng 11). Theo đó, một câu hỏi được đưa ra cho người chơi tại trường quay có nội dung: "Có bao nhiêu lỗi chính tả trong câu "Mặt trời chiếu rực dỡ rải sông, một buổi chiều êm ả và bao la. Dờ khắc thật rất hợp cho những lời tình tứ, nhưng trong đám người, tôi và Hậu chỉ nghồi lặng, thỉnh thoảng nhìn nhau", và đáp án của người chơi là 3 lỗi ("dỡ", "dờ", "nghồi"), cũng là đáp án của ban tổ chức. Tuy nhiên, khi phát sóng trên truyền hình, câu hỏi đã hiển thị sai từ "dải sông" thành "rải sông"; nhà sản xuất cho biết đây hoàn toàn là sai sót từ ban biên tập và không ảnh hưởng đến kết quả của thí sinh.

Các mùa phát sóng

• Mùa 1 (10 tháng 09 năm 2021 - 04 tháng 03 năm 2022)
• Mùa 2 (23 tháng 09 năm 2022 - 12 tháng 05 năm 2023)
• Mùa 3 (01 tháng 03 năm 2024 - 07 tháng 03 năm 2025)
• Mùa 4 (14 tháng 03 năm 2025 - nay)

Phát sóng

Vua tiếng Việt được phát sóng vào lúc 20:30 thứ sáu hàng tuần trên VTV3 và được phát lại trên các kênh khác của VTV (bao gồm VTV4, VTV5) vào một số khung giờ trong tuần. Mùa đầu tiên của chương trình lên sóng từ ngày 10 tháng 09 năm 2021 đến ngày 04 tháng 03 năm 2022, mùa thứ hai lên sóng từ ngày 23 tháng 09 năm 2022 đến ngày 12 tháng 05 năm 2023 và mùa 3 khởi chiếu từ ngày 01 tháng 03 năm 2024. Các tập đã phát sóng trên truyền hình đều có thể được tìm thấy trên các nền tảng số của VTV, bao gồm VTV Go và VTV Giải Trí.

Chương trình cũng đã có một số lần phải tạm ngừng phát sóng theo kế hoạch, phần lớn là do trùng vào thời điểm diễn ra các sự kiện đặc biệt. Vào ngày 20 tháng 01 năm 2023 và 31 tháng 01 năm 2025, một tập của mùa 2 và mùa 3 đã được dời sang một hoặc hai tuần tiếp theo để dành thời lượng phát sóng các chương trình trước và trong dịp Tết Nguyên Đán Quý Mão và Ất Tỵ. Lần gần nhất vào ngày 26 tháng 07 năm 2024, một tập của mùa 3 dự kiến phát sóng vào hôm đó được dời lại một tuần do trùng với thời điểm diễn ra quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Lần gần nhất vào ngày 24 tháng 05 năm 2025, một tập phát lại dự kiến phát lại vào hôm đó được dời lại một do trùng vào thời điểm diễn ra quốc tang Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương.

Từ ngày 21 tháng 02 năm 2025, chương trình được chuyển sang phát sóng vào 21:00 thứ sáu hàng tuần.

Giải thưởng và đề cử